Frans van Halder, Brabants Dagblad, oktober 2014

Veertien portretten van de hand van Legs Boelen tegen een muur in de toren van abdij Mariënkroon in Nieuwkuijk. De bevestiging van die schilderijtjes is bijzonder. Over de ogen van alle geschilderden zitten lapjes rubber. Het beeld is als in een krant waarin de ogen van de persoon op de foto met een zwart balkje zijn afgeplakt. Op de grond en tegen die zwarte lapjes rubber staan wilgentwijgen. Die houden portretten en lapjes op hun plaats. Waarom? „Ik mocht hier niets aan de muur bevestigen. Daarom heb ik voor deze oplossing gekozen.”

Is Legs Boelen een geboren pragmatist?
„Ik laat me niet kisten. Ik zoek altijd naar een simpele oplossing. Dat levert soms hele mooie dingen op. Het is altijd leuk om met niets iets te maken. Daar zit de creativiteit in. Juist in tijden van recessie waarin mensen het met minder moeten doen. Maar armoe hoeft geen creatieve armoe te zijn. In tegendeel, de kunst viert tijdens recessies vaak hoogtij. Kijk maar naar de jaren ‘20 en ‘30. Toen zijn heel veel mooie dingen gemaakt. Als je die kunst had gekocht, was je nu schatrijk geweest.”

Je maakt de laatste jaren kunst van afval?
„34 jaar heb ik in Vught met gevangenen gewerkt. Daar zag ik dat zo’n bajesklant twee blokken zeep aan elkaar smolt en van die blok met een lepeltje een erotisch beeldje maakte. Kijk, om met de Duitse kunstenaar Jozef Beuijs te spreken: ‘Jeder Mensch ist ein Kunstler’. Armoe hoeft geen creatieve armoe te zijn. Ik maak van afval kunst. Van vergeten en kapotte dingen. Je kunt dingen zoeken maar dat doe ik niet. Ik vind ze. Ik kom ze tegen op m’n pad en denk: daar moet ik iets mee. Op het moment dat ik iets opraap, heb ik de kwaliteit al gezien. Op de tentoonstelling staan flink wat doosjes met al die dingen die ik gevonden en bewerkt heb.”

Hoe kom je op het thema ‘vergeten’ voor je tentoonstelling?
„Al jaren verzamel ik schilderijen. Ik kom ze tegen, krijg ze aangeboden of vindt ze op hergebruikersmarkten. Ik krijg ze, koop ze of ruil ze tegen een ander schilderij. Schilderijen die vergeten zijn. Daar zitten ook een hoop goede dingen bij. Van schilders die niemand kent. Maar ook Van Gogh was lang onbekend. Die lag ook lang in schuurtjes en op zolders. Ik verdiep me wel in zo’n schilderij wanneer ik het tegenkom. Ik schilder namelijk zelf ook. Die ‘vergeten’ schilderijen die ik opnieuw onder de aandacht breng en mijn kunst van afval, materiaal dat in wezen ook vergeten is. Die combinatie bracht me op de titel ‘Vergeten’ voor mijn tentoonstelling. Maar er is nog een aspect uit mijn leven dat met ‘vergeten’ te maken heeft. Een parallel met de mensen in de gevangenis die ik op weg hielp bij hun kunst_uitingen. Mensen die weggestopt zijn in de bajes en die de samenleving liever niet ziet. Of zelfs probeert te vergeten. Ik keek anders naar die bajesklanten. Ik zag hun mogelijkheden en hun positieve kanten. Want het zijn en blijven mensen.”

Wat zag jij in zo’n gevangene dat de samenleving niet ziet?
„Er zijn families die al vanaf de Middeleeuwen in de criminaliteit zitten. Net zoals er families zijn die al eeuwen lang bier brouwen. Hoe doorbreek je die cirkel? Ik kan die niet verbreken. Maar ik kon met mijn kunstlessen in de bajes wel nieuwe kwaliteiten bij die mensen aanboren. En ze over zichzelf laten verwonderen. Daardoor neemt gevoel over hun eigenwaarde toe. En daar gaat het toch bij iedereen om? Wij hopen dat die gestraften als betere mensen terugkeren in de maatschappij. Deze taak van de bajes wordt wel eens onderschat. Want er zijn er genoeg die niet terugvallen in hun oude zonden.”

Legs Boelen is veelzijdig. Maar behalve kunstenaar ook nog hofnar af en toe?
„Vroeger was ik dat zeker. Nu soms nog. Ik ben dat vooral tijdens mijn optredens. Grappen en grollen is het dan. Maar vroeger, als ik maar kon, rebelleren. Uithalen naar gezagshebbers; een beetje kloten tegen het regiem. Nu ik wat ouder en milder ben, wordt dat minder. Vroeger in die bekrompen en conservatieve omgeving van de dorpen had ik sterk de neiging om tegen een hoop zaken aan te schoppen. Maar wel altijd met een glimlach. Altijd ook met de bedoeling om mensen aan het denken te zetten.”

Een voorbeeld?
„De wallen van de vesting Heusden. Als we in mijn jeugd vanuit Herpt of Oudheusden de vesting in fietsten, waanden we ons in Frankrijk. Met aan de entree van het stadje wijnranken in groententuintjes op ingezakte wallen. Bij de restauratie van de vesting zijn al die wallen weer op hoogte gebracht en moesten die tuintjes wijken. Daarom heb ik het gemeentebestuur wel eens voorgesteld om die wallen gedeeltelijk weer plat te schuiven en weer volkstuintjes toe te staan. Om te laten zien hoe de geschiedenis echt verlopen is. ‘Of ik compleet van de ratten besnuffeld was?’ Ik keek niet erg op van dat antwoord. Ik had het verwacht. Ik vind het trouwens nog steeds een goed plan. Net zo goed als ik de vesting nog steeds een openlucht museumpje vindt. Alle deurtjes hetzelfde. Lelijk!”

De kunstenaar Legs Boelen shockeert niet?
„Nee. Er zijn schilderijen die ik niet in de abdij hang. Zoals deze enorme vagina. Dit beeld intrigeert me. Ik ben een enorme Maria-liefhebber. De afbeeldingen van Maria zijn afgeleid van dit beeld. Maria wordt niets voor niets ‘moeder aarde’ genoemd. In de vormen van deze vagina herken je de beeltenis van Maria. In de Middeleeuwen werden afbeeldingen van Maria ook altijd omgeven voor een amandelvormige achtergrond wat overeenkomt met de vorm van een vagina. Ik exposeerde dit schilderij een paar jaar geleden en de vrouw van een wat oudere echtpaar dat er naar keek reageerde heel wonderlijk. ‘Kijk, precies die Maria bij ons thuis,’ sprak ze tegen haar man. Maar die man hielp haar snel uit haar droom. Voor mij was dat een bevestiging. In oosterse tempels zie je trouwens vaak penissen en vagina’s. Ook omdat alle geloven van een en hetzelfde geloof komen.

feiten

Legs Boelen is in 1951 in Elshout geboren.
Na de lagere school zat hij vier jaar op het Juvinaat van de Broeders van Dongen in Vught waar hij de Mulo volgde. Daarna ging hij naar de Koninklijke Kunstacademie in Den Bosch.
Het plan was daar een schildersopleiding te volgen maar na het eerste jaar koos Boelen voor ‘ruimte’.
34 jaar lang werkte hij in deeltijd als leraar kunstzinnige vormgeving in de penitentiaire inrichting Vught en was hij en is dat nog steeds, beeldend kunstenaar. Legs Boelen is getrouwd met Julia Joannes. Het paar heeft vier kinderen.